İran ile UAEA arasında nükleer anlaşmaya varıldı 

İran ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasında hazirandaki İsrail ve ABD'nin İran'a saldırıları sonrasında askıya alınan denetimlerin yeniden başlatılmasını sağlayacak anlaşmaya varıldı.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ile UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, Mısır'ın başkenti Kahire'de taraflar arasındaki yeni anlaşma taslağını nihai sonuca ulaştırmak için bir araya geldi.

Görüşme sonrasında Erakçi ile Grossi, hazirandaki İsrail ve ABD'nin İran'a saldırıları sonrasında askıya alınan denetimlerin yeniden başlatılmasını sağlayacak anlaşmaya imza attı.

Görüşmeye ilişkin açıklama yapan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, "İran ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, ABD ve Siyonist rejimin (İsrail) ülkemizin barışçıl nükleer tesislerine yönelik yasa dışı saldırılarının ardından ortaya çıkan yeni durumda nasıl etkileşimde bulunacakları konusunda mutabakata vardı." dedi.

İran Meclisinin 26 Haziran'da kabul edip Anayasayı Koruyucular Konseyinin de onayladığı yasa, hükümeti UAEA ile işbirliğini durdurmaya, denetçilerin girişini yasaklamaya zorlamış ve yalnızca İran'ın nükleer hakları tanınıp güvenlik garantileri sağlandığında Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyinin onayıyla yürürlükten kalkacak şekilde düzenlenmişti.

Bu kapsamda yeni yasa çerçevesinde İran, UAEA ile yeni "işbirliği modeli" konusunda görüşmeler yapıyordu.

UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi de Kahire'de yaptığı görüşmeye dair ABD merkezli X sosyal medya platformundaki hesabından açıklama yaptı.

Grossi, Kahire'de, İran Dışişleri Bakanı Erakçi ile İran'daki denetim faaliyetlerinin başlatılmasına yönelik pratik yöntemler üzerinde anlaşmaya vardıklarını bildirdi.

Bu gelişmeyi, "doğru yönde atılmış önemli bir adım" diye nitelendiren Grossi ayrıca, gösterdiği bağlılık ve katılımından dolayı Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati'ye teşekkür etti.

İran Dışişleri Bakanı, ülkeye saldırı veya BM yaptırımları geri getirilirse UAEA ile anlaşmayı geçersiz sayacaklarını söyledi

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, İran'a karşı herhangi bir düşmanca eylemde bulunulması veya Avrupa ülkelerinin girişimde bulunduğu Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesi halinde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile varılan anlaşmanın geçersiz sayılacağını bildirdi.

Mısır'ın başkenti Kahire'de İran ile UAEA arasında hazirandaki İsrail ve ABD'nin İran'a saldırıları sonrasında askıya alınan denetimleri yeniden başlatacak anlaşmanın imzalanmasının ardından İran Dışişleri Bakanı Erakçi, UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi ve Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdualti üçlü basın toplantısı düzenledi.

Konuşmasına İsrail'in Katar'a saldırısına değinerek başlayan Erakçi, "Bu terörist ve saldırgan eylemi en güçlü şekilde kınıyoruz ve Filistin halkıyla ve egemenliği ve toprak bütünlüğü İsrail rejimi tarafından açıkça ihlal edilen Katar hükümetiyle tam dayanışmamızı ilan ediyoruz." dedi.

İsrail ve ABD'nin haziranda İran'a saldırılarının İran'ın UAEA ile işbirliği yaptığı koşulları temelden değiştirdiğini söyleyen Erakçi, "Güvenlik tesislerimizin kasıtlı olarak hedef alındığı ve yok edildiği koşullarda işbirliğinin sürdürülmesi artık mümkün değildi. Bu vahim duruma cevaben, İran Meclisi, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile iş birliğini askıya alan bir yasa çıkardı. Bu yasa, İran ulusunun güvenliğini, onurunu ve nükleer bilimsel başarılarını devam eden tehditlere karşı koruma konusundaki egemen hakkını yansıtmaktadır. Bu eylem bizim tercihimiz değil, İran'ın güvenlik tesislerine yönelik yasadışı eylemlerin doğrudan bir sonucudur." diye konuştu.

İran ile UAEA arasındaki önceki Güvenlik Denetimi Anlaşması'nın normal koşullar için tasarlandığını, İsrail ve ABD'nin saldırılarından sonra bu anlaşmanın yetersiz kaldığını söyleyen Erakçi, "Ajans ile bir üye devlet arasında, güvenlik önlemleri altındaki tesislerin kasıtlı olarak saldırıya uğradığı ve hasar gördüğü durumlarda işbirliği yapılmasına dair bir emsal da bulunmuyor." dedi.

Bu doğrultuda, UAEA ile İran'ın güvenlik önlemleri yükümlülüklerini yerine getirmesi için yeni bir mekanizma oluşturmayı ve iş birliğinin devamını sağlamayı amaçlayan bir dizi yoğun müzakere gerçekleştirdiklerini hatırlatan Erakçi, bu görüşmelerin hem güvenlik denetimlerinin sürdürülmesi konusunda hem de İran'ın meşru güvenlik endişeleri hakkında ortak anlayışa dayandığını söyledi.

"Anlaşma, İran'ın endişelerini gideriyor ve sürekli iş birliği için bir çerçeve sağlıyor"

İranlı bakan, ülkesinin UAEA ile işbirliğinin sürdürülmesini sağlayacak bir anlaşmaya vararak "yasa dışı eylemlere rağmen itidalini ve sorumluluğunu ortaya koyduğunu" söyledi.

Görüşmeler sonrasında imzalanan anlaşmanın İran Meclisi'nin UAEA ile işbirliğini askıya alan yasasıyla uyumlu olduğunu dile getiren Erakçi, şöyle konuştu:

"Anlaşma, İran'ın endişelerini gideriyor ve sürekli iş birliği için bir çerçeve sağlıyor. Yaptığımız şey, devredilemez haklarımızı garanti altına alırken Ajans ile mutabık kalınan çerçeve dahilinde işbirliğini sürdürmemizi sağlıyor. Bu anlaşma, hem İran'ın olağanüstü güvenlik koşullarını hem de Ajans'ın teknik gereksinimlerini yansıtan pratik bir işbirliği mekanizması oluşturmaktadır."

Erakçi konuşmasının sonunda, "İran'a karşı herhangi bir düşmanca eylemde bulunulması hatta yürürlükten kaldırılan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarının yeniden yürürlüğe konulması halinde İran'ın bu pratik adımları geçersiz sayacağını vurguluyorum." ifadelerini kullandı.

AB: İran-UAEA arasındaki anlaşma nükleer diplomasi için önemli bir adım olabilir

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, İran'la Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasında Tahran'ın nükleer tesislerinin denetiminin yeniden başlatılmasını sağlayacak anlaşmanın "nükleer diplomasi" için önemli bir adım olabileceğini belirtti.

Kallas, ABD merkezli X sosyal medya platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, İran ile UAEA arasında Mısır'ın başkenti Kahire'de varılan anlaşmanın ardından İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi ve Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati'yle telefonla görüştüğünü aktardı.

Sürece katkısı nedeniyle Mısır'a teşekkür eden Kallas, "İran'ın nükleer tesislerinin denetimlerinin yeniden başlatılmasına ilişkin bugünkü çerçeve anlaşması, İran'ın hızlı bir şekilde uygulamaya geçmesi halinde nükleer diplomasi için önemli bir adım olabilir." değerlendirmesini yaptı.