Beş yılda sofra maliyeti altıya katlandı!

EKONOMİ

Ekonomim’in arşivine ulaşan 2020 tarihli market faturasında;
temel gıda ve manav ürünlerinden oluşan 23 kalemlik bir alışverişin toplam bedeli 258,19 TL idi.

Faturada öne çıkan bazı fiyatlar şunlardı:

1 litre Pınar süt: 4,54 TL 1 kg pirzola: 16,66 TL 1 kg domates: 2,77 TL 1 kg patates: 1,28 TL 30’lu yumurta: 11,87 TL 500 gr Çaykur Altınbaş: 17,50 TL

 2025’te Aynı Sepet 1.500 TL’yi Aştı

Bugün (Ekim 2025) aynı ürünlerin ortalama piyasa fiyatları şöyle:

Pınar süt: 38 TL Pirzola: 165 TL Domates: 25 TL Patates: 17 TL Yumurta (30’lu L): 82 TL Çaykur Altınbaş (500 gr): 95 TL

➡️ Ortalama artış oranı %480 – %950 aralığında.
Sepet toplamı: yaklaşık 1.520 TL
Yani 5 yılda sofranın maliyeti neredeyse altı katına çıktı.

Ürün Bazlı Artış Oranları (2020–2025)

Ürün

2020 Fiyatı (TL)

2025 Fiyatı (TL)

Artış Oranı

Süt (1 lt)

4,54

38

%737

Pirzola (kg)

16,66

165

%890

Domates (kg)

2,77

25

%803

Patates (kg)

1,28

17

%1.228

Yumurta (30’lu)

11,87

82

%591

Çay (500 gr)

17,50

95

%443

 

 Neden Bu Kadar Arttı?

Ekonomistler artışın temel sebeplerini 5 başlıkta topluyor:

1️⃣ Girdi maliyetleri: Gübre, mazot ve enerji fiyatlarındaki 10 kata varan artış.
2️⃣ Kur etkisi: Tarım girdilerinin %70’e yakını ithal; döviz artışı doğrudan yansıdı.
3️⃣ İklim değişikliği: Kuraklık ve verim düşüşü, üretim maliyetini artırdı.
4️⃣ Aracı zincirleri: Hal, nakliye, market komisyonları her halkada katlandı.
5️⃣ Talep kayması: Pandemi sonrası ev içi tüketim artışı, arz-talep dengesini bozdu.

 5 Yılda 1 Liranın Alım Gücü: -%80

TÜİK verilerine göre 2020’den bu yana resmi enflasyon %400 civarında görünse de,
gerçek gıda enflasyonu bu örnekte %500–%900 bandına ulaştı.
Yani 2020’de 258 TL ile dolan bir alışveriş sepeti, bugün aynı ürünlerle yaklaşık 1.500 TL’yi geçiyor.

 Uzman Yorumu

Ekonomist Dr. Hakan Bakır şöyle diyor:

“Son beş yılda Türkiye’de nominal gelir artsa da, gıda fiyatları hane halkı gelirinden çok daha hızlı yükseldi.
Fatura örnekleri, sadece enflasyonu değil alım gücü kaybını somutlaştırıyor.”