AYM "geçersiz imza" nedeniyle evliliği hak ihlali saydı

Anayasa Mahkemesi (AYM), evlendikten sonra Almanya'ya giden çiftin Türkiye'deki boşanma davasında taraflardan birinin imzasının ilgili kişiye ait olmadığı gerekçesiyle evliliğin yok hükmünde sayılmasını aile hayatına saygı hakkının ihlali kabul etti.

Resmi Gazete'de yer alan karara göre, E.D. ile 1989'da Türkiye'de evlenen ve Almanya'da yaşayan H.D, 2013'te Almanya'da boşanma ve mal rejiminin tasfiyesi talepli dava açtı. Dava devam ederken E.D de 2013'te Türkiye'de "evliliğin yok hükmünde olduğunun tespiti" için dava açtı.

H.D, dava kapsamında, E.D'nin Almanya'da evli ve çocuklu olmasının getirdiği tüm vergi ve sigorta kolaylıklarından yararlandığını, boşanma davası görülürken mal paylaşımı aşamasına gelindiğinde dava açtığını ve dürüstlük kurallarına uygun hareket etmediğini savundu.

Dava kapsamında kişilerin yurt dışı çıkış kayıtları ile evlilik belgelerindeki imzalarını inceleyen mahkeme, evlilik belgesinde yer alan imzanın E.D'ye ait olmadığını tespit ederek, evliliğin yok hükmünde olduğuna karar verdi.

Söz konusu kararın kesinleşmesi üzerine H.D, hak ihlali iddiasıyla AYM'ye bireysel başvuruda bulundu.

Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, Anayasa'nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine hükmederek, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması adına karar örneğinin ilgili mahkemeye gönderilmesini kararlaştırdı.

Kararın gerekçesinden

AYM'nin kararında, özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının Anayasa'nın 20. maddesinde güvence altına alındığı, söz konusu düzenlemenin, "resmi makamların özel hayata ve aile hayatına müdahale edememesi" ile "kişinin ferdi ve aile hayatını kendi anladığı gibi düzenleyip yaşayabilmesi"ni içerdiği vurgulandı.

Aile hayatına saygı hakkına ilişkin devletin pozitif yükümlülükleri bulunduğu aktarılan kararda, başvuru konusu olayda mahkemenin, evlenme kütüğündeki imzanın taraflardan birisine ait olmadığı tespiti nedeniyle karar verdiği ancak nikah sırasında hazır bulunan tanıklar ile düğün davetiyesi ve fotoğraflara ilişkin ise değerlendirme yapmadığına işaret edildi.

Tarafların evlendikten sonra Almanya'ya gittiği ve evlilikten 3 çocuklarının dünyaya geldiği, evlilikle ilgili vergi muafiyeti gibi düzenlemelerden de faydalandıkları aktarılan kararda, yerel mahkemenin bunları değerlendirmemesi nedeniyle "özen yükümlülüğünü yerine getirmediği" ifade edildi.

Mahkemenin kararı nedeniyle "aile hayatına saygı hakkının korunması" kapsamında pozitif yükümlülüklerin gereği gibi yerine getirilmediği kaydedilen kararda, "Anayasa'nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir." değerlendirmesi yapıldı.