ABD'nin gümrük tarife zammı

ABD'nin yüzde 30'luk gümrük tarifesi, Güney Afrika’nın en önemli ihracat kalemlerinde kısa vadede ciddi kayıplar yaşanacağı beklentisini doğururken uzmanlar, pazar çeşitlendirme stratejisinin hızla hayata geçirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Güney Afrika’nın ikinci büyük ihracat ortağı ABD’nin 8 Ağustos’tan itibaren uygulamaya koyduğu bu yüksek tarife, özellikle otomotiv sektöründe yatırımcı çekilme riskini artırırken tarım sektöründe üretici gelirleri ve istihdamda düşüşlere yol açıyor.

İşsizlik oranının yılın ilk çeyreğinde yüzde 33’e yaklaştığı Güney Afrika’da hükümet, tarife artışının kısa vadede 30 ile 100 bin arasında iş kaybına neden olabileceğini öngörüyor.

Uzmanlar, ABD pazarındaki kayıpların kısa vadede telafi edilmesi için etkili bir politika seçeneğinin bulunmadığını, uzun vadede ise ihracatın yeni pazarlara yönlendirilmesi gerektiği görüşünde.

"Ticaret dengesi, büyüme oranı ve istihdam ciddi zarar görecek"

Pretorya Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Martin Breitenbach, AA muhabirine, yüzde 30'luk tarifenin Güney Afrika’nın kırılgan ekonomisi üzerinde ağır baskı oluşturacağını belirtti.

Breitenbach, "Kısa ve orta vadede ticaret dengesi, büyüme oranı ve istihdam ciddi zarar görecek. Mercedes-Benz ve Nissan gibi üreticilerin tamamen çekilme riski var." dedi.

ABD’nin Güney Afrika’nın ikinci büyük ticaret ortağı olduğunu hatırlatan Breitenbach, motorlu taşıtlar, madencilik ve özellikle narenciye başta olmak üzere tarım sektörlerinin tarife artışlarından en fazla etkilenecek alanlar olduğunu söyledi.

Breitenbach, zayıflayan dış ticaret dengesi, yatırım kaçışı, negatif büyüme, artan işsizlik ve borç seviyelerinin öne çıkan tehditler arasında olduğunu belirterek, "Bu ölçekteki bir dış ticaret şokuna karşı kısa vadede etkili bir politika aracı bulunmuyor. Sektör bazlı kayıplar, önümüzdeki yıllarda da telafi edilemeyebilir." dedi.

Uzun vadede yapısal değişim ve ihracat çeşitlendirmesi ihtimaline dikkati çeken Breitenbach, bunun ancak yatırımcı dostu ekonomik ortam sağlanması halinde mümkün olabileceğini sözlerine ekledi.

Tarifenin tarım sektörüne etkileri, gelecek sezon hissedilecek

Güney Afrika Narenciye Üreticileri Birliği (CGA) Üst Yöneticisi (CEO) Boitshoko Ntshabele de ABD’nin yeni gümrük tarifesinin ülkenin narenciye ihracatçılarını ciddi rekabet dezavantajına sokacağını belirtti.

Ntshabele, Güney Afrikalı üreticilerin tarifenin yürürlüğe girmesinden önce ABD’ye sevkiyatlarını hızlandırarak bu sezon için kayıpları sınırlandırdıklarını anlattı.

Gelecek sezon için aynı iyimserliğin olmadığını kaydeden Ntshabele, "ABD ile Güney Afrika arasında avantajlı bir ticaret anlaşması sağlanmazsa bir sonraki sezon bu tarifenin tam etkisini hissedeceğiz ve bu durum işten çıkarmaları da beraberinde getirebilir." dedi

Alternatif pazar arayışı

Güney Afrika Tarım İşletmeleri Odası (Agbiz) Ekonomik Araştırmalar Direktörü Wandile Sihlobo, ABD’nin yeni gümrük tarifesinin tarım sektörü açısından ciddi belirsizlik yarattığını ve mevcut durumun ihracatçılar için maliyetli bir risk oluşturduğunu söyledi.

Sihlobo, ABD pazarının kendileri için hayati önem taşımasına rağmen Afrika ve Avrupa Birliği (AB) pazarlarının Güney Afrika tarım ihracatının yaklaşık üçte ikisini oluşturduğunu dile getirdi.

Bu pazarların korunmasının kritik olduğunu vurgulayan Sihlobo, Çin, Orta Doğu ve Asya ülkelerinde ihracat artışı için potansiyel bulunduğunu ancak yüksek tarifelerle bitki sağlığı standartlarının engel teşkil ettiğini belirtti.

Özellikle Çin ile tarife indirimi konusunda hızlı ve pratik müzakerelerin önemine işaret eden Sihlobo, "Bu, yalnızca ABD’ye alternatif arayışı değil genel bir ihracat büyüme stratejisinin parçası." dedi.

Tarım sektöründeki güçlü hasat beklentilerine de değinen Sihlobo, 2024-2025 sezonunda mısır, soya fasulyesi, ayçiçeği ve diğer yağlı tohumlarda geçen yıla göre çift haneli artışlar yaşanacağını, bunun da gıda fiyatları üzerindeki baskıyı hafifleteceğini belirtti.